Gilbert Cardon, de grondlegger van permacultuur in België is op vrijdag 13 november gestorven. In 1969 stichtte hij samen met zijn vrouw Josine Les Fraternités ouvrières te Moeskroen, de eerste biologische moestuinvereniging van ons land en ook een van de eerste strijders tegen pesticiden en chemische meststoffen. Ze deden al aan permacultuur voordat de naam bestond.
Als je door hun straat wandelt kan je het niet vermoeden, maar achter een gewoon rijtjeshuis ligt er een ongelofelijke jungle. Tijdens deze hete zomer hadden we het privilege om met onze cameraploeg langs te gaan bij dit charmant koppel. We waren bezig met de opnames van de documentaire: Voedselbossen in België. Gilbert en Josine hebben namelijk het oudste voedselbos van ons land.
In de jaren zeventig waren er veel fabrieken rond Moeskroen die de deuren sloten. Om ervoor te zorgen dat de meer dan 2000 werklozen toch toegang hadden tot gezond voedsel heeft het koppel een vereniging opgericht om de hele buurt te leren moestuinieren.
Meer dan honderdduizend mensen werden door hen geïnspireerd.
Vanaf het begin keerden ze zich tegen pesticiden en chemische meststoffen, ze waren namelijk enorm onder de indruk van baby’s die blauw werden nadat ze vergiftigd werden door potjes babyvoeding. Ze kochten groentezaden in grote aantallen om de prijs te drukken en verdeelden ze onder hun leden. Hun huis veranderde in een ontmoetingscentrum waar de hele buurt samenkwam om kennis met elkaar uit te wisselen. In het eerste jaar waren er enkele tientallen leden, twee jaar later waren het er 500 en vandaag de dag zijn meer dan honderdduizend mensen die hun licht bij hen hebben opgestoken. De plek is ontpopt tot een legendarische plek waar vrijwel iedere ecologist uit België en Noord Frankrijk minstens een keer naar toe is gegaan.
Ik kreeg een rondleiding in hun sanctum sanctorum en kon m’n ogen niet geloven. Ik viel bijna om toen ik in een kamer terecht kwam waar er overal waar ik maar kon kijken bakjes met zaadjes stonden. Over de jaren heen heeft het koppel meer dan 6000 zaden verzameld, dit is werelderfgoed. Ook in hun tuin stonden er ooit 2000 fruitbomen, waarvan meer dan 600 verschillende appelvariëteiten. Dit in een simpele stadstuin van rond de 2000 vierkante meter.
Josine Cardon, de vrouw van Gilbert.
Ze waren zelfvoorzienend voor al hun groenten en fruit. Hun surplus deelden ze met vrienden en familie.
Het is het eerste voedselbos van België waar fruitbomen, bessenstruiken, groenten en nog veel meer door elkaar gekweekt werden op een zeer intensieve manier. Ze bewijzen al bijna vijftig jaar dat het mogelijk is om zonder ook maar enige input van pesticiden, meststoffen én water een ongelofelijk hoge productie te halen. Ze waren zelfvoorzienend voor al hun groenten en fruit. Hun surplus, wat echt zeer veel was, deelden ze met vrienden en familie. De gezondheid van Gilbert ging achteruit en ook Josine werd een dagje ouder. Hun productief paradijs begon geleidelijk aan te verwilderen en toen ik er deze zomer rondliep was het moeilijk om niet te verdwalen.
Ondanks dat ik nog kon genieten van enkele heerlijke vruchten was het duidelijk dat het voedselbos terug aan het keren was naar de natuur. Toen ik het nieuws hoorde van Gilbert’s dood moest ik samen met de hele permacultuur- en voedselbos-community eventjes slikken. We hebben een legende verloren, maar hij leeft verder in de duizenden zaadjes én zijn vrouw die hij achterlaat. Zolang we zijn zaadjes blijven verspreiden, blijft hij en zijn gedachtengoed leven.
Tuin – en landschapsarchitect Louis De Jaeger maakte samen met de Nederlandse filmmaker Daan Jongbloed deze zomer een documentaire: Voedselbossen in België.
